18. Máskot - Ljótsstaðir

Hér má finna ítarefni, hnit og myndir: Wikiloc | Máskot - Ljótsstaðir Trail

Gönguleiðin frá Máskoti yfir til Ljótsstaða er um gróin og falleg heiðarlönd. Um helmingur leiðar er auðveldur yfirferðar en gengið er frá afleggjara hinum megin við veginn við Máskot eftir línu vegi og farið út af honum efst upp á heiðinni þar sem mætast línuvegur og gróinn jeppavegur.

Talið er að bærinn Máskot hafi fyrrum heitið Másvatn en hafi þótt vera kot og því hafi nafnið breyst. Upp á heiðinni má sjá vatnið Másvatn sem er talið draga nafn sitt af manni sem hét Már. Rétt hjá Másvatni er Kalmanstjörn og er mjög fallegt að um að svipast upp á heiðinni þar sem er útsýni yfir vötnin og Ljótsstaðarmýri sem er töluvert stór.
Vatnið er um fjórir ferkílómetrar að flatarmáli og um 17 metra djúpt.
Þegar komið er niður af heiðinni blasa við Ljótsstaðir í Laxárdal og var Helgi Skúta Hjálmarsson síðasti bóndi á Ljótsstöðum en jörðin fór í eyði 1965 er hann dó. Enn standa uppi gamalt íbúðarhús, geymslur, fjós og steinsteypt hlaða, byggt á árunum 1938-1945-46. Hægt er að fara inn í íbúðarhúsið en þar er ákveðið afturhvarf til gamals tíma og er þar gestabók fyrir gesti og gangandi. Í gestabókinni segir að þetta sé þriðja gestabókin á Ljótsstöðum og húsið sé opið öllum en sumir hlutir eru enn eins og Helgi Skúta skildi við þá þegar hann dó. Húsið hefur verið gert upp að utan og haldið við og eru framkvæmdir hafnar innandyra þar sem áætlað er að gera húsið upp að einhverju leiti.
Í Ljótsstaðalandi eru vel þekkt örnefni sunnan við bæinn en þar sjást fornar tóftarrústir sem talið er vera af Varastöðum. Það er ekki líklegt að þær rústir sem nefndar eru Varastaðir séu í raun fornbýli en í Reykdælasögu (Íslendingasögur og þættir 1987:1763) segir að Þorsteinn varastafur hafi búið í Laxárdal og draga margir þá ályktun að af því viðurnefni sé bæjarnafnið komið. Mýrin á svæðinu heitir Varastaðagrófir og eru þar rústir eftir sel og fleira.